Bu yıl Avrupa’nın en popüler turistik destinasyonlarında aşırı turizme olan tepkilerin büyük ölçüde arttığı görüldü. Yerel sakinler birçok protestolar düzenledi ve destinasyon yönetim örgütleri aşırı turizmle mücadele etmek için çeşitli önlemler aldığını açıkladı. Turistler ise aşırı turizmin olduğu destinasyonlardaki yoğunluk sebebiyle tatmin edici bir memnuniyet yaşayamamakla birlikte, yerel halkın olumsuz tepkilerine maruz kaldı.
Yazımızda, bu yıl sıkça gündeme gelen ve sürdürülebilir turizm için ciddi bir tehdit oluşturan aşırı turizm konusunu kısaca ele aldık.
AŞIRI TURiZM NEDİR VE NASIL ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
Aşırı turizm, turizmin mevsimselliği sonucu yoğunluk yaşanan destinasyonlarda yerel halkın ve bölgenin refahını ve yaşamsal imkânlardan yararlanmayı olumsuz yönde etkileyen ziyaretçi sayısındaki artış olarak tanımlanır. Aşırı turizmde bölgenin doğal karakterini, kendine özgü yapısını kaybettiği düşüncesi hakimdir.
1960’lı yıllarda destinasyonlara yönelik talep artışı aşırı turizm kavramını ortaya çıkarmış ve turizmin destinasyonlar üzerindeki negatif etkileri konuşulmaya başlanmıştır. 1980’lere gelindiğinde ise bu konu “taşıma kapasitesi” kavramı ile farklı boyutlarda ele alınmıştır.
TURİZMDE TAŞIMA KAPASİTESİ
Aşırı turizmin olumsuz etkileri iki yönlüdür. Sorunun bir tarafında yerel halk, öbür tarafında ise turistler bulunur. Turizm taşıma kapasitesi ise, bir destinasyonunun yerel halkın ve turistlerin refahını bozmadan taşıyabileceği maksimum turist sayısı olarak ifade edilmektedir. Turizmde taşıma kapasitesi; çevresel, fiziksel, ekonomik, psikolojik ve sosyal taşıma kapasitesi olarak beş sınıfta ele alınmaktadır.
Çevresel taşıma kapasitesi, turizm faaliyetleri sebebiyle doğal kaynaklara verilebilecek olası etkilerin belirlenmiş sınırı şeklinde tanımlanmaktadır.
Fiziksel taşıma kapasitesi, aynı anda ve belirli bir zamanda turizm altyapısının kaldırabileceği ziyaretçi sayısı, fiziksel kaynaklardaki yıpranmanın çevresel problemleri doğuracağı sınır olarak ifade edilmektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi, turizm faaliyetleri sonucunda meydana gelen ekonomik yapıdan, yöre halkının en üst seviyede faydalanmasını sağlayacak maliyet ve fayda arasındaki dengeyi göstermektedir.
Psikolojik taşıma kapasitesi, turistlerin anlayışla ve menuniyetle karşılayabileceği yoğunluk düzeyinin sınırını belirtmektedir.
Sosyal taşıma kapasitesi ise, yerel toplulukların sosyal ve kültürel yapısının, turizmden olumsuz etkilenmeden sürdürülebileceği sınırları ifade etmektedir.
AŞIRI TURİZM İLE MÜCADELE
Aşırı turizmden kaynaklanan sıkıntıların ve taşıma kapasitesinin aşılmasının nedeni genellikle plansızca gelişen turizmdir. İklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin son yıllarda giderek artmasıyla da taşıma kapasitesi kavramı giderek her alanda daha fazla önem kazanmaktadır. İnsanlığın bilinçlenmesi ve doğaya duyarlılığının artması ile turizmde bu konuda alınan önlemler artmaktadır.
Aşırı Turizmle Mücadele ve Sürdürülebilir Turizm Stratejileri
- Ziyaretçi Sayılarını Sınırlama
- Altyapı Geliştirme
- Bilinçli Turizm Kampanyaları
- Alternatif Turizm Rotaları
Avrupa’nın en popüler turistik destinasyonlarında, de-marketing, giriş ücretleri ve turist vergileri gibi düzenlemelerle turist sayısı kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır.
Sakin yerleri tercih etmek ya da popüler destinasyonların yoğun olmayan dönemlerinde seyahat planlamaları yapmak ise, turist olarak aşırı turizmin olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olabilecektir. Ayrıca popüler olandan çok, yerel olana eğilim göstermek hem daha zengin bir deneyim yaşanmasına olanak tanımakta, hem de yerel ekonomiye katkı sağlayabilmektedir.
Popüler turistik alanlardaki baskıyı hafifletmek için, alternatif turizm rotaları ve daha az bilinen destinasyonlar tanıtılabilir. Bu, turist akışını dağıtarak aşırı yoğunlaşmayı önlemeye yardımcı olabilir.
Aşırı turizm, destinasyonların sürdürülebilirliği açısından tehdit oluşturmaktadır. Hem yerel halkın refahını hem de doğal ve kültürel mirasın korunmasını sağlayarak bu tehditlerle başa çıkmak için, taşıma kapasitesinin doğru bir şekilde belirlenmesi ve yönetilmesi büyük öneme sahiptir.
